Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam – Những thay đổi chính

Thông tư 99 được ban hành với nhiều điểm thay đổi so với các Thông tư trước đây liên quan đến nhiều khía cạnh của công tác kế toán. Theo đó, chúng tôi tóm tắt một số thay đổi chính như dưới đây:

Quy định chung

• Thông tư áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chế độ kế toán theo quy định của Ngân hàng Nhà nước;
• DN có trách nhiệm tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh  nghiệp.

Đơn vị tiền tệ trong kế toán và thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán:

• Hướng dẫn rõ hơn các tiêu chí ưu tiên khi lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán của doanh nghiệp;
• Hướng dẫn về tỷ giá khi có thay đổi đơn vị tiền tệ bao gồm tỷ giá áp dụng cho việc chuyển đổi số dư đầu kỳ và tỷ giá áp dụng đối với số liệu so sánh.

Chứng từ kế toán và sổ kế toán

• Doanh nghiệp được thiết kế thêm, sửa đổi, bổ sung biểu mẫu chứng từ và sổ kế toán so với hướng dẫn tại Thông tư 99 và phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán/tài liệu tương đương để làm cơ sở thực hiện;
• Kế toán trưởng (hoặc người được kế toán trưởng uỷ quyền) không được ký “thừa uỷ quyền” chức danh của người quản lý, điều hành của doanh nghiệp trên chứng từ kế toán.

Tài khoản kế toán

• Lược bỏ, bổ sung cũng như sửa đổi tên của một số tài khoản kế toán;
• Doanh nghiệp được sửa đổi, bổ sung về tên, số hiệu, kết cấu và nội dung phản ánh của các tài khoản kế toán nhưng phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán/tài liệu tương đương để làm cơ sở thực hiện.

Hướng dẫn hạch toán kế toán

• Bổ sung phương pháp tính giá hàng tồn kho theo phương pháp chi phí chuẩn;
• Thay đổi hướng dẫn cho việc ghi nhận/trích chi phí sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ tài sản cố định;
• Bổ sung hướng dẫn kế toán về tài sản sinh học bao gồm việc ghi nhận, phân loại và trình bày;
• Sửa đổi về ghi nhận và hạch toán đối với trường hợp sáp nhập công ty con vào công ty mẹ;
• Thay đổi hướng dẫn kế toán đối với hợp đồng hợp tác kinh doanh BCC theo hướng xác định quyền kiểm soát;
• Bổ sung dự phòng tổn thất tài sản đối với một số khoản: các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn, hợp đồng BCC, tài sản sinh học;
• Thay đổi quy định việc ghi nhận vào chi phí trả trước đối với các chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí quảng cáo, chi phí phát sinh trong giai đoạn trước hoạt động;
• Thay đổi quy định về  tỷ giá hối đoái đối với việc đánh giá lại số dư có gốc ngoại tệ cuối kỳ;
• Bổ sung hướng dẫn kế toán chi phí thuế TNDN bổ sung theo các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.

Báo cáo tài chính

• Thay đổi tên gọi “Bảng cân đối kế toán” thành “Báo cáo tình hình tài chính”;
• Trụ sở chính và các đơn vị trực thuộc của doanh nghiệp không bắt buộc phải lập BCTC của đơn vị mình mà chỉ cần lập báo cáo tài chính tổng hợp;
• Doanh nghiệp được bổ sung thêm các chỉ tiêu của BCTC nhưng phải thuyết minh trên BCTC về những nội dung đã bổ sung so với biểu mẫu BCTC hướng dẫn tại Thông tư này;
• Hướng dẫn chi tiết nguyên tắc phân loại tài sản, nợ phải trả bao gồm cả việc căn cứ trên chu kỳ hoạt động kinh doanh thông thường;
• Bổ sung Thuyết minh bắt buộc đối với một số các khoản mục báo cáo tài chính quan trọng, thuyết minh về các giả định và ước tính quan trọng.

Điều khoản chuyển tiếp

• Doanh nghiệp thay đổi chính sách kế toán do áp dụng lần đầu các quy định của pháp luật mà đã có các hướng dẫn chuyển đổi cụ thể (áp dụng hương pháp điều chỉnh hồi tố, hồi tố đơn giản hoặc phi hồi tố) thì thực hiện theo hướng dẫn đó;
• Doanh nghiệp phải thực hiện việc thay đổi chính sách kế toán do áp dụng lần đầu các quy định của pháp luật mà không có quy định phải điều chỉnh hồi tố, hồi tố đơn giản thì được áp dụng phương pháp điều chỉnh phi hồi tố chính sách kế toán đó;
• Một số trường hợp cụ thể được quy định chi tiết trong Điều 30 của Thông tư 99.

Các tóm tắt trên đây chỉ nhằm mục đích thông tin chung mà không phải là các tư vấn cho các trường hợp cụ thể nào. Nếu cần thêm các trao đổi chi tiết, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.