Điểm tin Thuế

Nghị định 181/2025/NĐ-CP (“Nghị định 181”) đã được Chính phủ ban hành vào ngày 01/07/2025 quy định chi tiết một số điều của Luật thuế Giá Trị Gia Tăng (“GTGT”) số 48/2025/QH15. Theo đó, một trong những băn khoăn lớn nhất của các doanh nghiệp khi áp dụng quy định là liệu khoản thuế GTGT đầu vào có còn đủ điều kiện được khấu trừ hay không nếu việc thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt được thực hiện sau thời hạn thanh toán quy định trên hợp đồng.

Việc nắm rõ các quy định và cách áp dụng trong từng trường hợp cụ thể sẽ giúp doanh nghiệp chủ động tuân thủ đúng quy định thuế và tối ưu hóa quyền lợi về khấu trừ thuế GTGT. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định có liên quan và tổng hợp các ý kiến của cơ quan thuế nhằm giúp doanh nghiệp hiểu rõ và xử lý đúng đắn các tình huống thanh toán chậm trong quá trình kê khai thuế.

Theo Khoản 2, Điều 14, Luật Thuế giá trị gia tăng 2024, một trong những điều kiện bắt buộc để  doanh nghiệp được khấu trừ thuế GTGT là phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên bao gồm cả thuế GTGT, trừ những trường hợp đặc thù do Chính phủ quy định.

Căn cứ Khoản 2, Điều 26 Nghị định 181/2025/NĐ-CP, có thể hiểu rằng đối với các hóa đơn mua hàng có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên và được thanh toán trả chậm, doanh nghiệp vẫn được khấu trừ thuế GTGT đầu vào ngay tại thời điểm nhận hóa đơn, căn cứ vào hợp đồng và hóa đơn GTGT, mặc dù việc thanh toán chưa được thực hiện.

Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rõ rằng: nếu đến thời hạn thanh toán theo hợp đồng mà doanh nghiệp không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt hợp lệ, thì doanh nghiệp phải kê khai và điều chỉnh giảm số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ trước đó.

Thế nhưng, Nghị định 181 không đưa ra hướng dẫn chi tiết cho trường hợp mà rất nhiều doanh nghiệp có thể vướng mắc đó là nếu sau thời hạn thanh toán trong hợp đồng, nếu doanh nghiệp có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt thì có được kê khai điều chỉnh tăng số thuế GTGT tương ứng.

Về vấn đề này, Chúng tôi nhận thấy các cơ quan thuế tại các tỉnh thành phố đã ban hành các công văn như Công văn số 434/VLO-QLDN2 ngày 21 tháng 08 năm 2025  của Cục thuế tỉnh Vĩnh Long và Công văn 3367/TPHCM-QLDN1 ngày 08/10/2025 của Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh gửi Công ty Cổ phần Xăng dầu Dầu khí Sài Gòn (PV Oil Sài Gòn) thể hiện quan điểm chủ yếu là nếu doanh nghiệp không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt cho các hóa đơn từ 5 triệu đồng trở lên tại thời điểm đến hạn thanh toán nêu trên hợp đồng thì phải thực hiện kê khai điều chỉnh giảm thuế GTGT đầu vào được khấu trừ đã kê khai khấu trừ trước đó. Các công văn nêu trên đều xác nhận rằng sẽ “không phục hồi quyền khấu trừ” nếu sau hạn thanh toán doanh nghiệp mới có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Thay vào đó, số thuế GTGT không được khấu trừ có thể được đưa vào chi phí được trừ khi tính thuế Thu nhập doanh nghiệp (“TNDN”). Tuy nhiên, quan điểm này có thể tạo nên khó khăn cho Doanh nghiệp trong việc quản lý thời hạn thanh toán theo Hợp đồng và kê khai điều chỉnh thuế GTGT.

Tại Hội nghị đối thoại với doanh nghiệp (https://thoibaotaichinhvietnam.vn/thue-tp-ho-chi-minh-giai-dap-nhieu-cau-hoi-cho-doanh-nghiep-tren-dia-ban-186114.html), đại diện cục thuế Hồ Chí Minh lại có ý kiến khác: nếu thời điểm kê khai mà chưa có chứng từ thanh toán, thì doanh nghiệp tạm loại phần thuế GTGT đó ra, sau khi có chứng từ thì điều chỉnh khấu trừ lại. Việc thanh toán chậm 1 - 2 ngày không ảnh hưởng nếu doanh nghiệp kê khai đúng thời điểm. Tuy nhiên, quan điểm này lại không được ban hành thành văn bản hướng dẫn chính thức cho doanh nghiệp.

Những điểm cần ghi nhớ cho doanh nghiệp

Căn cứ vào các văn bản hướng dẫn chính thức ban hành bởi cơ quan thuế, cơ quan thuế dường như có quan điểm rằng doanh nghiệp không được phép khai lại và tăng số tiền thuế GTGT đầu vào đã điều chỉnh giảm trước đó, ngay cả khi sau đó có bằng chứng thanh toán không dùng tiền mặt hợp lệ sau thời hạn thanh toán theo hợp đồng.

 Chính vì thế, trong khi các hướng dẫn/quan điểm khác theo hướng “có lợi hơn” cho doanh nghiệp chưa được ban hành, để đảm bảo quyền lợi về kê khai thuế GTGT được khấu trừ của doanh nghiệp và tuân thủ pháp luật, doanh nghiệp cần nắm rõ quy định về thời điểm thanh toán và chứng từ hợp lệ, tránh những rủi ro không đáng có. Trong trường hợp việc thanh toán chậm diễn ra trong dự kiến, doanh nghiệp có thể chủ động đàm phán các thỏa thuận bổ sung để gia hạn thời hạn hợp đồng cho phù hợp với lịch trình thanh toán thực tế, hoặc đưa ra các điều khoản thanh toán linh hoạt hơn trong các hợp đồng tương lai. Cách tiếp cận này sẽ giúp đảm bảo tuân thủ các quy định về thuế GTGT và tránh được khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình làm việc với cơ quan thuế sau này.